Ο Άγγλος αρχιτέκτονας και ζωγράφος sir William Gell περιηγήθηκε στην Ελλάδα μεταξύ των
ετών 1801 και 1806 και κατέγραψε τα μέρη από τα οποία πέρασε. Μεταξύ αυτών επισκέφτηκε
και την περιοχή μας, για την οποία σχεδίασε ένα σκίτσο 2 φύλλων με τίτλο Plain of Dryopia (Πεδιάδα της
Δρυοπίας), που απεικονίζει την Βόρεια πλευρά του Παρνασσού από την Καμάρα
(μικρό χωριό ανάμεσα σε Παλαιοχώρι και Δρυμαία). Στο κάτω μέρος αναφέρει τις θέσεις
οικισμών και χαρακτηριστικών σημείων.
Αυτά είναι: 1) Ο βράχος της Βελίτσας, 2)
Δαδί, 3) Μονή Δαδίου, 4)Το χωριό Suallo
προφανώς Σουβάλα, 5) Κάστρο Λιλαίας, 6) Χαράδρα και Μαριολάτα, 7) Καμάρα (το
κτίριο με την μεγάλη αυλή πιθανότατα
είναι ο πύργος που αναφέρει ο περιηγητής), 8) Το πέρασμα προς Άμφισσα από το
χάνι της Γραβιάς.
Στο έργο του The Itinetary of Greece containing one hundred routes
in Attica, Boeotia, Phocis, Locris and Thessaly, (Λονδίνο 1819) έγραψε για το σημείο που δημιούργησε το σκίτσο:
Παλαιοχώρι
προς Δαδί
Στρίβουμε
Ανατολικά στην κοιλάδα της Δρυοπίας ανάμεσα στα βουνά Οίτη και Παρνασσός,
αφήνοντας δεξιά το δρόμο προς τα Salona
(Άμφισσα) από το χάνι της Gravia ή Krabia (Γραβιάς).
10
λεπτά. Κατάλοιπα ενός ναού, και άλλα
ερείπια. Το βουνό Οίτη αριστερά.
17
λεπτά. Το χωριό Kamara (Καμάρα), μια συλλογή από καλύβες κοντά σε ένα
πύργο, όπου οι ταξιδιώτες μπορούν να καταλύσουν. Από εδώ ολόκληρη η Βόρεια πλευρά του
Παρνασσού είναι ορατή, από το χάνι της Γραβιάς και το πέρασμα προς Σάλωνα,
μέχρι σχεδόν τη Beluza
ή Tithorea (Βελίτσα
ή Τιθορέα), στα αριστερά.
Εντεύθεν
ο δρόμος προς Dadi
(Δαδί) περνά Νοτιοδυτικά δια μέσου της κοιλάδας,
προς την πλησιέστερη προεξοχή του Παρνασσού.
Βλέπω στον Παρνασσό πάνω από το Δαδί το Μοναστήρι. Αριστερά από το πέρασμα προς Σάλωνα βλέπω
χαλάσματα που ονομάζονται Mariolates (Μαριολάτα): όπου είναι η πηγή του Κηφισού. Lilaea (Λιλαία).
Κοντά
στην άκρη του Παρνασσού ο Κηφισός διασχίζεται από μια γέφυρα, αφού αφήσουμε στα
αριστερά την πόλη της Amphiclaea
ή Amphicaea (Αμφίκλεια ή Αμφίκαια), που κρύβεται προστατευμένη από το βουνό
Οίτη στην Καμάρα. Χαμηλότερα στο ποτάμι βρίσκεται ένα άλλο κάστρο, πιθανώς το Tithronium (Τιθρώνιο).
1ώρα και 20 λεπτά. Πριν την είσοδο στο Δαδί υπάρχει ένα ακόμα παλιόκαστρο.
Η Drymaea
(Δρυμαία) ίσως να ήταν σε αυτή τη θέση. Εκτιμώ πως το
Δαδί απέχει 5 ώρες από την Bodonitza (Μενδενίτσα), με το πέρασμα από το βουνό Οίτη.
Στέργιος Λέφας
Φοιτητής-Ερευνητής