Η διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος που ζούμε αποτελεί μια από τις σοβαρότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο άνθρωπος. Με τις δραστηριότητές του έχει συμβάλλει στην υποβάθμισή του και στη δημιουργία συνθηκών που προκαλούν την κλιματική αλλαγή με σοβαρές συνέπειες για τον πλανήτη μας, όπως: μείωση της βιοποικιλότητας, αύξηση της θερμοκρασίας, πυρκαγιές, πλημμύρες, δυσμενείς επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία.
Εντός του φυσικού περιβάλλοντος η ανθρώπινη δραστηριότητα έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία απορριμμάτων, των οποίων η διαχείριση αποτελεί αναγκαιότητα για τη λειτουργία του φυσικού οικοσυστήματος. Στόχος της διαχειρίσεως αποτελεί η ελαχιστοποίησή τους και η ανακύκλωσή τους. Τα σπουδαιότερα είδη που μπορούν να ανακυκλωθούν είναι τα υλικά συσκευασίας (χαρτί, γυαλί, μέταλλα, πλαστικό), οι οικιακές συσκευές, τα οργανικά υπολείμματα τροφών (καφέ κάδοι ή κομποστοποίηση στο σπίτι), τα απόβλητα εκσκαφών, κατασκευών, κατεδαφίσεων κ.ά.
Παγκοσμίως η ανακύκλωση έχει αναπτυχθεί σημαντικά, ιδιαίτερα στις αναπτυγμένες χώρες. Σύμφωνα με στοιχεία του 2020 παγκοσμίως ανακυκλώνεται το 13,5% των απορριμμάτων. Προηγείται η Γερμανία με 66,1%, η δε Ιταλία έρχεται 15η παγκοσμίως με 43,6%.
Αναφορικά με την Ελλάδα, το Εθνικό Σχέδιο Διαχειρίσεως Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) προέβλεπε το ποσοστό της ανακυκλώσεως στο τέλος του 2020 να ανέλθει στο 50%, στόχος που δεν επιτεύχθηκε αφού το ποσοστό ανήλθε στο περίπου 20%. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 24η θέση από τα 27 μέλη της ΕΕ. Το νέο Εθνικό Σχέδιο 2020-2030 προβλέπει τα ποσοστά ανακυκλώσεως αποβλήτων συσκευασιών στην Ελλάδα να ανέλθουν στο 65% κατά βάρος το 2025 και στο 70% κατά βάρος το 2030. Στόχος είναι ο δραστικός περιορισμός της ταφής των απορριμμάτων και κατά συνέπεια ο κορεσμός των ΧΥΤΑ και η χωροθέτηση νέων.
Στον Δήμο Αμφίκλειας-Ελάτειας, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, η ετήσια ποσότητα απορριμμάτων το 2021 ανήλθε σε 2.789 τόνους, εκ των οποίων η καθαρή ανακύκλωση περιορίσθηκε στο εξαιρετικά μικρό ποσοστό του 5,83% επί του συνόλου των απορριμμάτων, το οποίο αντιστοιχεί σε 162,48 τόνους.
Το εξαιρετικά μικρό ποσοστό ανακυκλώσεως, που οφείλεται κυρίως στην ελλιπή ενημέρωση του πληθυσμού και στην έλλειψη κάδων σε κάποιες γειτονιές, πρέπει να προβληματίσει τη Δημοτική Αρχή, ώστε να αφήσει επί μέρους τη ρητορική των εντυπώσεων και να ασχοληθεί περισσότερο με το ΕΣΔΑ, καθώς και με την ενημέρωση των δημοτών και των επισκεπτών του Δήμου για την ανακύκλωση και τα οφέλη αυτής. Τούτο θα επιτευχθεί με τη διοργάνωση ημερίδων και επισκέψεων ομάδων εθελοντών στις γειτονιές των κωμοπόλεων και των χωριών του Δήμου για τη δια ζώσης ενημέρωση των κατοίκων. Η πρόκληση είναι τεράστια!
Ενώ η πυραμίδα ιεραρχήσεως των δράσεων και εργασιών της διαχειρίσεως των αποβλήτων -εδώ και δεκαετίες- είναι:
1. η αποφυγή δημιουργίας αποβλήτων (πρόληψη)
2. η επαναχρησιμοποίηση
3. η ανακύκλωση (συμπεριλαμβανομένης και της κομποστοποιήσεως)
4. η ανάκτηση
5. η υγειονομική ταφή
στην Ελλάδα παρατηρείται η καταστρατήγηση αυτής της ιεραρχήσεως, με την υγειονομική ταφή να αποτελεί την κυρίαρχη επιλογή διαχειρίσεως και τα ποσοστά της να πλησιάζουν το 80%. Τούτο μεσοπρόθεσμα θα έχει ως συνέπεια τον κορεσμό των ΧΥΤΑ και την ανάγκη χωροθετήσεως νέων, με τις όποιες δυσκολίες θα έχει η απόφαση αυτή (περιβάλλον και αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών).
Θα ήταν χρήσιμο να αναφέρουμε ότι η ανακύκλωση στην Ελλάδα άρχισε το 2004, ο δε Δήμος Αμφικλείας, επί δημαρχίας Ι. Τσιτσιπή, το 2007 ξεκίνησε πρόγραμμα ανακυκλώσεως υλικών, καθώς και κομποστοποίησης οργανικών, με τη δωρεάν διανομή κάδων στους δημότες, και ηλεκτρικών συσκευών. Ήταν ένας από τους λίγους Δήμους στην Ελλάδα που ανέπτυξαν πρόγραμμα ανακυκλώσεως τότε. Το πρόγραμμα μετά από πολλές καμπάνιες ενημερώσεως αποδείχθηκε επιτυχές με αποτέλεσμα πολύ σύντομα το 85% περίπου των ανακυκλώσιμων απορριμμάτων να επανακτάται στο Κέντρο Διαλογής. Το πρόγραμμα είχε ως αποτέλεσμα να αποτελέσει πρότυπο για τη δημιουργία του ΦΟΔΣΑ Λοκρίδος, που περιέλαβε όλους τους Δήμους της Επαρχίας Λοκρίδος. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια ο ΦΟΔΣΑ δεν κατόρθωσε να συνεχίσει με επιτυχία και συγχωνεύθηκε στο ΦΟΔΣΑ Φθιώτιδας.
Η παραπάνω εμπειρία δείχνει ότι η Δ.Ε. Αμφικλείας μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην αναστροφή της υπάρχουσας καταστάσεως στον Δήμο Αμφικλείας-Ελατείας.