Η εμβληματική κρήνη της "Χορευταριάς" - Η έναρξη της Επαναστάσεως στο Δαδί

Οι μυημένοι στη Φιλική Εταιρεία, πεπεισμένοι ότι είχε έλθει η ώρα του ξεσηκωμού του Γένους, αποφάσισαν να επαναστατήσουν ταυτόχρονα σε Μολδοβλαχία και Πελοπόννησο, στις 25 Μαρτίου 1821. Η Επανάσταση στη Μολδοβλαχία, από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, έγινε νωρίτερα της καθορισμένης ημέρας και ήταν ανεπιτυχής, ενώ στην Πελοπόννησο ξεκίνησε στην ώρα της και προοδευτικά κυριαρχούσε. Στην Πελοπόννησο, όμως, είχαν προηγηθεί κάποια τοπικά επαναστατικά κινήματα, όπως των Καλαβρύτων, της Μάνης, της Καλαμάτας και των Πατρών. Με την πάροδο του χρόνου η φλόγα της Επαναστάσεως εξαπλώθηκε από την Πελοπόννησο σε όλη την υπόδουλο Ελλάδα.

Στις 31 Μαρτίου 1821 ο Ιωάννης Δυοβουνιώτης, αδελφός της μητέρας των αδελφών Κυριαζή, ύψωσε τη σημαία της Επαναστάσεως στην πλατεία της κωμοπόλεως, τη γνωστή Χορευταριά, έχοντας κοντά του τους Ιωάννη, Γεώργιο και Κωνσταντίνο Κυριαζή, τον Λάμπρο Στρογγύλη, τον Ευστάθιο Γαβριήλ, τον Γεώργιο Αυγερινό, γιο του δημογέροντος Γιαννάκη Αυγερινού, τον Ευστάθιο και τον Δημήτριο Αγραφιώτη, τον Αθανάσιο και τον Ευαγγέλη Γκρινιάτζο, τους Φλωραίους, τον Κοτσάνη, τον Πεντεδέκα, τον Πέτρο και τον Δημήτριο Πρωτοπαπά, τον Λουκά Δ. Κοντό, τον Αθανάσιο Τζούτζο, τον Τζολάκο, τον Τζουροπλή, τον Γιαννάκη Παπαλουκά, τους Καραμερτζάνηδες, τον Αναγνώστη Κογιάτζο, τον Δημήτριο Λόγη, τους Σταμοβλασαίους, τον Αθανάσιο Οικονόμου, τον Ιωάννη Παπαθανασίου, τον Αθανάσιο Βαφιά, τον Γ. Παπαλεβέντη, τον Γεωργάκη Λαγίνο, τον Ζαφειράκο, τον Ζυγουράκο κ.ά. 

Επειδή η κρήνη της "Χορευταριάς" είναι το πλέον εμβληματικό μνημείο του Δαδιού, υφιστάμενο προ του 1830, το Κοινοτικό Συμβούλιο Αμφικλείας υπέβαλε πρόταση στον Δήμο Αμφικλείας-Ελατείας,  όπως συμπεριλάβει στο Τεχνικό Πρόγραμμα 2022 έργα για την ανάδειξη τόσο της κρήνης της "Χορευταριάς" όσο και των άλλων παραδοσιακών κρηνών του Δαδιού. (Απόφαση 9/2-9-2021)

Αντ’ αυτού, όμως, στο τέλος περίπου του περασμένου χρόνου, πραγματοποιήθηκε μια «ατάκτως ερριμμένη» και άνευ σχεδιασμού τσιμεντόστρωση του παράπλευρου -δυτικά ευρισκομένου- δρόμου της Κρήνης της «Χορευταριάς», η οποία αντίκειται στην ανάδειξη του μνημείου και στον προσήκοντα σεβασμό αυτού.

Το τμήμα αυτού του δρόμου που βρίσκεται στην προέκταση της δυτικής πλευράς του μνημείου, θα έπρεπε να εξαιρεθεί της τσιμεντοστρώσεως του δρόμου και να συμπεριληφθεί σε έργο ανακατασκευής του περιβάλλοντος χώρου, ο οποίος θα είναι αντάξιος της ιστορίας του μνημείου και «φιλικός» προς τον παραδοσιακό οικισμό της Αμφικλείας. 

 

Η μεταξύ Καταλανών και Φράγκων περί τον Κηφισόν μάχη, στις 15 Μαρτίου 1311 (Β΄ μέρος)

 

Γράφει ο Δημήτρης Κατοίκος 

 

 

ΤΟ ΣΤΡΑΤΗΓΗΜΑ ΚΑΙ Η ΣΥΝΤΡΙΒΗ. Έχοντας κατά νουν περισσότερο την κατάκτηση των εδαφών, παρά το θησαυροφυλάκιο του Δουκάτου, οι Καταλανοί κηρύσσουν πόλεμο κατά του Βριένιου. ....Εξορμούν από τη Θεσσαλία και εισέρχονται στα εδάφη του Δουκάτου των Αθηνών. Διασχίζουν τη  Φθιώτιδα, ανεβαίνουν τον Καλλίδρομο, παρακάμπτοντας τη Βοδονίτσα και από την Ανοπαία κατέρχονται προς  τη Φοντάνα.   Αφού διάβηκαν τον Κηφισό,  στρατοπεδεύουν σε «ωραίο κάμπο» στη δεξιά όχθη του. (Πιθανώς στη θέση «Κάμπος» του Δαδιού πλησίον της Παλιοφήβας). Γνωρίζοντας τις μαχητικές  ικανότητες των Φράγκων ιπποτών οι Καταλανοί, αποφασίζουν να χτυπήσουν κατ’ ευθείαν «στην καρδιά» τον αντίπαλο. Επιλέγουν στίβο μάχης με ελώδη επιφάνεια και άγρια ποώδη βλάστηση, στον οποίο διοχέτευσαν επιπλέον  νερό του Κηφισού, ώστε να τον καταστήσουν αόρατη παγίδα  και να εξουδετερώσουν το Ιππικό των Φράγκων. (Ίσως ανάμεσα να άφησαν στεγνές νησίδες για τον εαυτό τους που μόνο αυτοί γνώριζαν). Και περίμεναν.

Στις Φραγκοκρατούμενες  χωροδεσποτίες της νοτίου Ελλάδος, σήμανε συναγερμός. Ο Βριένιος επιστρατεύει όποιον από τους φεουδάρχες γνώριζε και επηρέαζε, οι οποίοι μετά χαράς θα λέγαμε, προστρέχουν προς βοήθειά του. Πρώτοι και καλύτεροι, ο φλωρεντινός Μαρκίων της Βοδονίτσας  Αλμπέρτο Παλαβιντσίνι, ο Βαρόνος των Σαλώνων Θωμάς Γ΄Στρομογκούρ, οι τριτιμόριοι Δεσπότες της Εύβοιας, Βονιφάτιος Ουηρωναίος,  Γεώργιος Γκίζης και Ιωάννης  ντε Μαιζύ, καθώς και άλλοι Φράγκοι ηγεμόνες από την Αχαϊα και τις Κυκλάδες. Όλο το συμμαχικό ιπποτικό στράτευμα συγκεντρώθηκε κατά ομάδες και διοίκηση, στο μεγαλοπρεπές  φραγκικό φρούριο του Ζητουνίου, το οποίο από το 1273 ανήκε στην ιδιοκτησία του Δουκάτου των Αθηνών , μιας και είχε δοθεί ως προίκα στον τότε Δούκα Γουλιέλμο ντε Λα Ρος.  Αριθμούσε δε, περί τους 6.500 ιππείς και 24000 πεζούς, (κατ’ άλλους ιστορικούς πολύ λιγότερους) και συγκροτείτο από Αθηναίους, Θηβαίους, Μεγαρείς, Πλαταιείς, Λοκρούς και Φωκείς πολεμιστές. Ασκείτο καθημερινά και ανέμενε ηγεσία και εντολές. Στις 10  Μαρτίου 1311, ημέρα Τετάρτη, παρακάμπτοντας τις επικίνδυνες χερσαίες οδούς,  έφτασε δια θαλάσσης από την Αθήνα  στο Ζητούνι ο Βριένιος. Μέσα σε κλίμα κατάνυξης και Ιπποτικής αβρότητος, παρουσία και της οικογενείας του, ο τελευταίος Δούκας των Αθηνών συνέταξε τη διαθήκη του, (έχει διασωθεί αυτούσια στις πηγές) και αφού την ανακοίνωσε στους ιππότες συμμάχους του, στη συνέχεια άπαντες ώμοσαν όρκο πίστης και αλληλεγγύης.