Η εφημερίδα Ο ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ δημοσίευσε, τον Μάϊο του 1930, μια άκρως ενδιαφέρουσα συνέντευξη του Δαδιώτη πολιτικού Αθανασίου Ευταξία (1849-1931) με τον τίτλο «Το Ηρωϊκόν Δαδίον κατά τους Εθνικούς Αγώνας». Στη συνέντευξη αυτή ο Δαδιώτης πολιτικός αναφέρθηκε στην ατυχή προσπάθεια ανεγέρσεως Μνημείου των Πεσόντων, της περιόδου 1821-1922, στην κωμόπολη του Δαδίου, στην προοπτική της βιβλιοθήκης του, καθώς και στην ανέγερση του διδακτηρίου του Γυμνασίου Αμφικλείας.
Ακολούθως παραθέτουμε την ενδιαφέρουσα συνέντευξη του Αθανασίου Ευταξία, όπως αυτή δημοσιεύθηκε στην εν λόγω εφημερίδα:
- Δημοσιογράφος: «Εφάνη εις ημάς απορίας άξιον, πώς το Δαδίον, η γενέτειρα ενός πρωθυπουργού και ενός καθηγητού και πρυτάνεως του Πανεπιστημίου και ύστερον Διοικητού της Εθνικής Τραπέζης οποίοι υπήρξαν οι αδελφοί Αθ. και Ιω. Ευταξίαι, πώς λέγομεν, το Δαδίον καθυστερεί μέχρι σήμερον, ως προς την ανέγερσιν μνημείου υπέρ των τετιμημένων τέκνων του, των πεσόντων και αγωνισθέντων υπέρ πίστεως και Πατρίδος καθ’ όλους τους εθνικούς ημών αγώνας από του 1821 μέχρι 1922».
- Ευταξίας: «Ομολογώ ότι ευρίσκω δεδικαιολογημένην την απορίαν σας διότι πράγματι η ιδιαιτέρα μου πατρίς καθυστερεί εν τη ανεγέρσει μνημείου, εκδηλούντος την ευγνωμοσύνην της προς τα ίδια αυτής τέκνα, τα πεσόντα και αγωνισθέντα καθόλου υπέρ πατρίδος. Αλλά τούτο δεν σημαίνει ότι το Δαδίον καθυστέρησε το περάσαν εις τους υπέρ ανεξαρτησίας και της εθνικής μας αποκαταστάσεως αγώνας. Αυτό έχει να επιδείξη ίδια τέκνα και μεταξύ των αρματωλών, των προδρόμων της εθνεγερσίας, τα οποία έχει αποθανατίσει η δημοτική μας ποίησις ως μαρτυρεί συν άλλοις το εξής δημοτικόν τραγούδι:
«Ποιος είδε τέτοιο θαυμασμό παράπονο μεγάλο
Να κουβεντιάζουν τα βουνά με τες κοντοραχούλες,
Η Λιάκουρα της Λειβαδειάς κι’ Γκιώνα των Σαλώνων
Κι’ εσείς Βαρδούσια μου ψηλά ώμορφες Καταβόθρες
Πού σώσετε τη κλεφτουριά τους δόλιους Ανδριτσέους
Το Δρόσο τον περήφανο το Γιάννη από τους Ξυλικούς».
Οι Ανδριτσαίοι αυτοί ήσαν οι πρόγονοι των σημερινών ομωνύμων συμπολιτών μου, ως απέδειξε κατά τρόπον αναντίλεκτον ο Ν. Παπαλεξανδρής δια σχετικής διαλέξεώς του περί του ανωτέρω δημοτικού άσματος, είχον δε συναγωνιστάς τους εκ του γειτονικού χωρίου Ξυλικών, Δρόσον και Γιάννον, μεθ’ ων αυτοί ως αρματωλοί εκυριάρχησαν των περιφερειών της Λιάκουρας, της Γκιώνας, των Βαρδουσίων, και των Καταβοθρών (Οίτης).
Εν καιρώ δε της μεγάλης επαναστάσεως δεν υπήρξε Δαδιώτης δυνάμενος να φέρη όπλα, όστις δεν ηγωνίσθη παρά το πλευρόν του Αθ. Διάκου, του Οδυσσέως Ανδρούτσου και άλλων αρχηγών του 1821. Σας αναφέρω κατ’ οικογενείας τα κυριώτερα αυτών ονόματα των Στρογγυλαίων, Φλωραίων, Ματσουκαίων, Γιαχαράδων, Ζυγουραίων, Τσουτσαίων, Αυγεριναίων, Οικονομαίων, Κονταίων, Κουσουλαίων και Τσουλακαίων. Πάντες όμως αυτοί μετά το πέρας του ιερού αγώνος επανακάμψαντες εις τας εστίας των επανέλαβον τας ειρηνικάς των εργασίας ως γεωργοί και κτηνοτρόφοι, διότι το Δαδίον υπήρξεν ανέκαθεν κεφαλοχώριον έχον απεράντους καλλιεργησίμους και βοσκησίμους εκτάσεις.
Είς εξ αυτών ο Ευστάθιος Γαβριήλ όστις υπήρξεν έν από τα πρωτοπαλλήκαρα του Οδ. Ανδρούτσου, διασώσας τούτον εκ προφανούς κινδύνου κατά την αψημαχίαν μετά των Τούρκων παρά το Δαδίον παρέμεινον εν τω στρατώ μετά την αποκατάστασιν των πραγμάτων απεστρατεύθη ως συνταγματάρχης της Φάλαγγος. Αυτός ηυτύχησε να φιλοξενήση τον Βασιλέα Όθωνα κατά την πρώτην περιοδείαν του ανά την Στερεάν Ελλάδα, απέθανε δε ως δήμαρχος Δρυμείας το έτος 1872 (σ.σ. το έτος 1869).
Έτερος Δαδιώτης, διακριθείς ωσαύτως εν καιρώ του Ιερού Αγώνος υπήρξεν ο Λουκάς Συνοδιάς, όστις παραμείνας εν τω στρατώ και θεωρήσας εαυτόν κατά τους προβιβασμούς ηδικημένον, ετράπη εις ανταρσίαν και καταδικασθείς εις θάνατον, απηθανατίσθη δια την λεβεντιάν και ανδρικήν καλλονήν του εις το δημοτικόν άσμα ο Λουκάς Δαδιώτης. Μεταξύ των άλλων αγωνιστών αναφέρομεν τον Κώσταν Κυριαζήν, όστις εχρημάτησε σημαιοφόρος του Δυοβουνιώτου».
- Δημοσιογράφος: «Ενταύθα διακόψαντες τον κ. Ευταξίαν υπεμνήσαμεν αυτόν τον προς μητρός του πάπον του Λάμπρον Στρογγύλην, τον πεσόντα εις την Αλαμάναν παρά το πλευρόν του Διάκου».
- Ευταξίας: «Τοιούτους αφανείς ήρωας έχει να επιδείξη και άλλους το Δαδίον. Αλλ’ εγώ ηθέλησα να σας αναφέρω τώρα εκείνους εκ των συμπολιτών μου αγωνιστών του 1821 τους οποίους ηυτύχησα εγώ να γνωρίσω αυτοπροσώπως ζώντας έτι και να ακούσω αυτούς αφηγουμένους τας διαφόρους μάχας των οποίων μετέσχον οι ίδιοι. Εντύπωσιν ιδιαιτέραν ενεποίουν εις εμέ αι αφηγήσεις του προς πατρός θείου μου Δημ. Μπουγιούκα και του εξαδέλφου της μητρός μου Ευαγγέλου Γκρινιάτσου, προσέτι δε των γηραιών αυτής θείων Γιαχαρά και Ζυγούρου. Τον τελευταίον τούτον ανεύρον υπερεκατοντούτη το 1885 τυφλόν μεν, αλλ’ έχοντα ακμαίαν την μνήμην και αφηγηθέντα εις εμέ εκ νέου την μάχην της Αλαμάνας.
Ανεξίτηλος παραμένει εις την μνήμην μου ο εορτασμός της 25ης Μαρτίου ότε μετείχον αυτής οι επιζώντες έτι αγωνισταί. Ετελείτο μονοκκλησιά εν τω Ιερώ Ναώ του Αγίου Βλασίου. Μετά το πέρας της δοξολογίας απήγγελε τον πανηγυρικόν της ημέρας ο πατήρ μου Λουκάς Ευταξίας, εφημέριος του Ναού, μεθ’ ό δίδοντος το σύνθημα του Γαβριήλ εξερρηγνύοντο πάντες εις ενθουσιώδεις ζητωκραυγάς υπέρ του Έθνους και του τότε Βασιλέως Όθωνος. Ταύτα συνέβαιναν προ του 1860 πριν ο πατήρ μου μετατεθή εις Αθήνας και μετοικίση ενταύθα η οικογενειά μας.
Τότε βεβαίως δεν είχε καθιερωθή η εκασταχού ανέγερσις μνημείων υπέρ πεσόντων εν πολέμω. Τα τοιαύτα μνημεία ήρχισαν ανεγειρόμενα παρ’ ημίν μετά τους Βαλκανικούς πολέμους του 1912-1913. Τότε δε τη πρωτοβουλία μου συνεστήθη και εν Δαδίω το 1916 Επιτροπή προς συλλογήν εράνων δια την ανέγερσιν μνημείου υπέρ πάντων των αγωνισθέντων και πεσόντων υπέρ πίστεως και πατρίδος. Η Επιτροπή αύτη κατώρθωσεν εντός έτους να συλλέξη ικανάς χιλιάδας δραχμών. Αλλά μετά την επάνοδον του κ. Βενιζέλου εις την Κυβέρνησιν Αθηνών το 1917, κατηγγέλθησαν μέλη της Επιτροπής εκείνης ως βυσσοδομούντα επανάστασιν κατά του νέου καθεστώτος δια των συλλεγέντων υπέρ μνημείου χρημάτων, συνελλήφθησαν δε και ερρίφθησαν εις Φυλακάς Λαμίας τα κυριώτερα των μελών της μετά του ταμίου αυτής Κ. Ξηρομερίτου, όστις έσπευσε τότε να επιστρέψη τα συλλεγέντα χρήματα εις ένα έκαστον των καταβαλλόντων αυτά και ούτως εματαιώθη η ανέγερσις του μνημείου. Έκτοτε ουδείς πλέον εσκέφθη εν Δαδίω περί αυτού».
Αναφερόμενος στο Γυμνάσιο Δαδίου είπε τα εξής:
«Ημείς εξεύρομεν άλλοτε τους πόρους δυνάμει των οποίων συνωμολογήθη μετά της Εθνικής Τραπέζης μέγα δάνειον δια την κατασκευήν δύο μεγάλων υδραγωγείων της Πατρίδος μας. Οι πόροι εκείνοι κατέστησαν ικανήν την κοινότητα Αμφικλείας, ως μετωνομάσθη τώρα επί το αρχαϊκώτερον το Δαδίον, να προβή εις την κατασκευήν και άλλων έργων, ως οδών, πλατειών και υπονόμων. Εγώ προς τούτοις υπήρξα ο ιδρυτής του Γυμνασίου εν αυτή, υπέρ δε της ανεγέρσεως καταλλήλου διδακτηρίου του διεθέσαμεν εις μνήμην του υιού μου Γεωργίου ανά 100 χιλ. δραχμάς εγώ και ο αδελφός μου Ιωάννης, εφρόντισα δε να συνταχθή υπό αρχιτέκτονος του υπουργείου και να εγκριθή υπό τούτου το σχέδιον και τέλος να διατεθή υπ’ αυτού πίστωσις 500 χιλ. δρχ. Ταύτα εγένοντο ήδη τον Μάϊο του 1926, ει και παρήλθον δ’ έκτοτε τέσσερα όλα έτη, ούχ’ ήττον δεν κατωρθώθη ακόμη ν’ απαλλοτριώση η Κοινότης το γήπεδον αυτού.
Η ανέγερσις του διδακτηρίου του Γυμνασίου κατά το σχέδιον το εγκριθέν υπό του υπουργείου είνε απαραίτητος, διότι κατ’ αυτό λαμβάνεται πρόνοια και περί της αιθούσης της δυναμένης να περιελάβη ολόκληρον την Βιβλιοθήκη μου, την οποίαν μετά θάνατον του μονογενούς υιού μου προώριζα δια την ιδιαιτέραν μου Πατρίδα. Δυστυχώς όμως παρεμβάλλονται τόσα προσκόμματα εις τούτο ώστε ηναγκάσθην τελευταίον να προέλθω εις συνεννόησιν μετά της Βουλής ίνα διαθέσω υπέρ αυτής την Βιβλιοθήκην μου, αριθμούσαν περί τας 10.000 τόμους αξίας 1.500.000 δρχ. περίπου».
- Δημοσιογράφος: «Η πρωτεύουσα κ. Ευταξία, έχει αρκετάς βιβλιοθήκας, ώστε να μη παρίσταται ανάγκη να προστεθή εις αυτάς και η ιδική σας βιβλιοθήκη. Ήτο ομολογουμένως επιτυχής η σκέψις σας περί ιδρύσεως Γυμνασίου εν Δαδίω όπερ διακρίνεται δια το ευκραές του κλίματος και τα κρατούντα εν αυτώ χρηστά ήθη. Μη στερήσετε όμως αυτό και της πολιτίμου Βιβλιοθήκης σας, ήτις ομού μετά του Γυμνασίου θα καθιστά την ιδιαιτέραν πατρίδα σας κέντρον πνευματικόν εις την Ρούμελην. Περί τούτου σας παρακαλεί ιδιαιτέρως ο «Ρουμελιώτης».
- Ευταξίας: «Δυστυχώς λόγοι ανεξάρτητοι της θελήσεώς μου καθιστώσιν δύσκολον την μεταβολήν της αποφάσεώς μου. Είμαι ηναγκασμένος τον προσεχή Σεπτέμβριον να μετοικήσω. Φαντάζεσθε δε ότι είνε δυνατόν με την παρούσαν κατάστασιν της υγείας μου να επιβλέψω καν εγώ την μετακόμισιν και εκ νέου τοποθέτησιν δεκακισχιλίων περίπου τόμων; Τα βιβλία αυτά υπήρξαν οι αχώριστοι σύντροφοί μου καθ’ όλον τον βίον μου. Δια τούτω θεωρώ προτιμώτερον να εκχωρήσω και αυτά εις την Βουλήν αναλαμβάνουσαν να τα τοποθετήση εις ιδιαιτέραν αίθουσαν της Βιβλιοθήκης της φέρουσα το όνομα του υιού μου Γεωργίου παρά να τα παραδώσω εις εκείνους οι οποίοι μέχρι σήμερον τουλάχιστον πολύ ολίγον ενδιαφέρον επιδεικνύουν δι’ αυτά».
Η εν λόγω συνέντευξη του Δαδιώτη πολιτικού είναι από το βιβλίο "Αθανάσιος Ευταξίας, ο πολιτικός από το Δαδί Δρυμίας" του Δημητρίου Ιωάν. Βασιλείου, Διευθυντή του Λυκείου Αμφικλείας την περίοδο 2007-2017.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου